Quả ớt cay nhất thế giới và những điều thú vị về các loại ớt

Quả ớt cay nhất thế giới và những đặc điểm thú vị về quả ớt có thể bạn chưa biết không chỉ có giá trị trong ẩm thực mà còn mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe và văn hóa ở từng khu vực, từng vùng miền ở các quốc gia khác nhau. 

Nguồn gốc, đặc điểm của quả ớt

Ớt có tên khoa học là Capsicum spp, thuộc họ Cà (Solanaceae), cùng họ với cà chua, cà tím và khoai tây. Cây ớt có nguồn gốc từ vùng Trung và Nam Mỹ, đặc biệt là khu vực Mexico và Bolivia. Người bản địa ở đây đã trồng và sử dụng ớt làm gia vị cách đây hơn 6.000 năm. Sau các cuộc thám hiểm của Christopher Columbus vào thế kỷ XV, ớt được du nhập vào châu Âu, rồi lan rộng sang châu Á, châu Phi và trở thành một trong những loại gia vị phổ biến nhất thế giới.

Đặc điểm thực vật học của cây ớt:

Dạng cây: Ớt là cây thân thảo hoặc thân bán gỗ, sống một hoặc nhiều năm, cao từ 30–120 cm.

Lá: Lá đơn, mọc so le, hình mũi mác hoặc bầu dục, màu xanh nhạt đến xanh đậm.

Hoa: Hoa nhỏ, màu trắng hoặc tím nhạt, mọc đơn độc ở nách lá.

Quả: 

Quả mọng, có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau (dài, tròn, thuôn…), khi chín có màu xanh, vàng, cam, đỏ hoặc tím tùy giống.

Thành phần đặc trưng của ớt là capsaicin là chất tạo vị cay, đồng thời có tác dụng kích thích tiêu hóa, giảm đau và kháng khuẩn. Ớt cũng chứa nhiều vitamin A, C và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường miễn dịch và bảo vệ tế bào.

Sắc lạp ở quả ớt chín là kết quả của quá trình biến đổi từ lục lạp sang chromoplast, với sự tích lũy mạnh mẽ của các sắc tố carotenoid, làm cho quả ớt có màu đỏ, vàng hoặc cam đặc trưng. Các sắc tố carotenoid là tiền chất của vitamin A, có khả năng chống oxy hóa mạnh, tốt cho sức khỏe. 

Hạt: Hạt nhỏ, màu vàng nhạt, nằm bên trong quả.

Ngày nay, ớt được trồng rộng rãi ở hầu hết các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ở Việt Nam, ớt là cây gia vị quan trọng, được dùng trong ẩm thực, công nghiệp chế biến và cả trong y học dân gian.

Các loại ớt nổi bật 

Quả ớt cay nhất thế giới

Carolina Reaper được công nhận là siêu cay do nông dân Mỹ Ed Currie lai tạo giữa hai giống Habanero đỏ và Naga Viper.

Carolina Reaper được Sách Kỷ lục Guinness Thế giới (Guinness World Records) công nhận là ớt cay nhất hành tinh từ năm 2013, với độ cay trung bình khoảng 1.641.183 đơn vị Scoville (SHU) và có quả đạt đến 2.200.000 SHU, mức cay vượt xa khả năng chịu đựng của hầu hết mọi người.

Về hình dáng, Carolina Reaper có kích thước nhỏ (dài khoảng 5cm), màu đỏ rực, phần đuôi nhọn cong đặc trưng giống “cây roi” nên mới có tên là Reaper (tức “tử thần”). Hương vị của nó vừa cay cháy bỏng, vừa có chút ngọt nhẹ và mùi trái cây đặc trưng.

Dưới đây là bảng xếp hạng các loại ớt cay nhất thế giới được ghi lại.

STT	Tên giống ớt	Nguồn gốc	Độ cay trung bình (SHU)	Đặc điểm nổi bật
1	Carolina Reaper (Capsicum chinense)	Mỹ (South Carolina)	1.641.183 – 2.200.000	Hiện giữ kỷ lục Guinness; quả đỏ, nhỏ, đuôi nhọn, vị cay gắt kèm chút ngọt.
2	Pepper X	Mỹ	~3.180.000 (chưa được Guinness công nhận chính thức)	Do Ed Currie lai tạo sau Carolina Reaper, được cho là cay nhất từng đo.
3	Trinidad Moruga Scorpion	Trinidad & Tobago	1.200.000 – 2.000.000	Quả đỏ, tròn, vị cay bùng nổ, từng giữ danh hiệu ớt cay nhất năm 2012.
4	7 Pot Douglah (Chocolate 7 Pot)	Trinidad	923.000 – 1.853.936	Ớt màu nâu sẫm, vỏ sần sùi, vị cay sâu và thơm nhẹ mùi khói.
5	7 Pot Barrackpore	Trinidad	1.000.000 – 1.300.000	Tên “7 Pot” vì 1 quả có thể làm cay cho 7 nồi canh; cay mạnh và dai vị.
6	Komodo Dragon Pepper	Anh	1.400.000 – 2.200.000	Cay tăng dần theo thời gian, được trồng thương mại bởi Tesco (UK).
7	Naga Viper	Anh	1.382.118	Lai giữa 3 giống siêu cay (Naga Morich, Bhut Jolokia, Trinidad Scorpion).
8	Ghost Pepper (Bhut Jolokia)	Ấn Độ (Assam)	855.000 – 1.041.427	Từng giữ kỷ lục năm 2007; nổi tiếng với vị cay “cháy họng”.
9	Infinity Chili	Anh	1.067.286	Giữ kỷ lục ngắn năm 2011; cay rát nhanh và kéo dài.
10	Scotch Bonnet	Caribbean (Jamaica)	100.000 – 350.000	Dạng tròn, vị cay ngọt, phổ biến trong ẩm thực vùng Caribbean.

Quả ớt to nhất thế giới

Loại ớt được ghi nhận là quả to nhất thế giới là NuMex Big Jim, một giống ớt rất lớn được phát triển tại New Mexico State University ở Hoa Kỳ. Quả có thể dài tới khoảng 13,5 inches (≈ 34,3 cm).Giống này có vách quả dày, xác quả lớn, thích hợp cho chế biến như “roasting chile”. Mức độ cay tương đối thấp (mild) so với nhiều giống ớt “siêu cay”.

Top 5 quả ớt siêu to khổng lồ được ghi nhận trên thế giới bao gồm:

Tên giống	Đặc điểm kích thước nổi bật
NuMex Big Jim (Mỹ)	Quả thường 7–9 inches (~18–23cm), “over a foot” (hơn 30cm) trong một số vụ.
Joe’s Long Cayenne (Ý/Canada/Mỹ)	Quả có thể 12 inches (~30 cm) hoặc hơn.
Thunder Mountain Longhorn	Nguồn thông tin cho biết đang được dùng trong “longest chilli” contest.
NuMex Heritage Big Jim	Dòng cải tiến của Big Jim; trong tài liệu ghi quả dài từ ~15-20 cm (6-8 in) nhưng bản gốc có tới ~33.75cm.
Joe’s Long Cayenne (thicker variant)	Mẫu cayenne “dài” khác: “more than 25 cm” được ghi nhận.

Quả ớt bé nhất thế giới

Quả ớt nhỏ nhất thế giới được ghi nhận là giống Siling Labuyo, thuộc loài Capsicum frutescens tại Philippines. Chúng có những đặc điểm nổi bật như:

• Quả thường rất nhỏ, có tài liệu ghi “khoảng 0,20 in (~5 mm) chiều dài và 0,10 in (~2.5 mm) chiều rộng”. 
• Phía trên cũng ghi rằng Siling Labuyo “often measures a mere” kích thước như vậy. 
• Mặc dù nhỏ bé nhưng lại rất cay: khoảng 80.000 – 100.000 đơn vị Scoville

Ngoài Siling Labuyo, còn một số quả ớt khác cũng được xem là nhỏ, cụ thể theo bảng sau

Tên giống ớt	Tên khoa học	Nguồn gốc	Kích thước trung bình	Độ cay (SHU)	Đặc điểm nổi bật
Siling Labuyo	Capsicum frutescens	Philippines	Dài 5–8 mm, rộng 2–3 mm	80.000 – 100.000	Nhỏ nhất thế giới, mọc thẳng đứng, cay gắt, là giống thuần chủng bản địa.
Tepin (Chiltepin)	Capsicum annuum var. glabriusculum	Mexico	Tròn, đường kính 5–8 mm	50.000 – 100.000	“Mẹ của các loại ớt”, quả cực nhỏ, cay bùng nổ nhanh, mọc hoang dại.
Bird’s Eye Chili (Ớt hiểm)	Capsicum frutescens	Đông Nam Á (Việt Nam, Thái Lan)	Dài 1,5–2,5 cm	100.000 – 225.000	Quả nhỏ, thon nhọn, rất cay, phổ biến trong ẩm thực Đông Nam Á.
Charapita	Capsicum chinense	Peru	Tròn, đường kính 5–7 mm	30.000 – 50.000	Ớt nhỏ, màu vàng cam, hương thơm đặc trưng, được mệnh danh là ớt đắt nhất thế giới (~25.000 USD/kg khô).
Cumari do Pará	Capsicum praetermissum	Brazil	Dài 8–10 mm	30.000 – 50.000	Ớt tròn nhỏ, cay vừa phải, có hương trái cây, dùng nhiều trong ẩm thực Amazon.

Quả ớt hình con khỉ

Monkey Face chili là quả ớt với hình dáng rất đặc biệt, tên khoa học thuộc loài Capsicum annuum. Quả dài khoảng 9-11 cm và rộng khoảng 5 cm, có phần lõm hoặc gợn ở thân quả tạo hình dạng giống “mặt khỉ”. Khi chín chuyển từ xanh sang vàng. Độ cay ở mức mild tới trung bình (khoảng 2.500-5.000 đơn vị Scoville) – không quá cay sâu.

Quả ớt palermo

Quả ớt Palermo là một giống ớt ngọt cao cấp có nguồn gốc từ Ý, đặc biệt phổ biến tại vùng Sicily, nơi có khí hậu Địa Trung Hải ấm áp và khô ráo. Tên khoa học của nó là Capsicum annuum, cùng loài với ớt chuông. Khác với các giống ớt cay, Palermo được xếp vào nhóm ớt ngọt (sweet pepper).

Đặc điểm hình thái ớt Palermo:

Có quả dài khoảng 15–20cm, thân quả thon, hơi cong như sừng và có vỏ mịn, bóng. Khi còn non, quả có màu xanh nhạt hoặc xanh đậm; khi chín, chuyển dần sang sắc đỏ, vàng hoặc cam rất bắt mắt. Thịt quả dày, giòn và đặc biệt ngọt, gần như không chứa vị cay (0 SHU trên thang Scoville). 

Lợi ích:

Thông thường, loại quả này chứa nhiều vitamin A, C, kali và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường sức đề kháng và bảo vệ tế bào, mang lại giá trị dinh dưỡng cao cho bữa ăn. Chúng phù hợp để ăn sống trong các món salad, dùng nướng, xào hoặc nhồi nhân như phô mai, thịt băm hay cơm. Đây là nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực Địa Trung Hải, đặc biệt là các món ăn Ý, Tây Ban Nha và Hy Lạp. 

Quả ớt chuông đỏ

Quả ớt chuông đỏ là một giống ớt ngọt thuộc loài Capsicum annuum, có nguồn gốc từ khu vực Trung và Nam Mỹ. Trong các giống ớt chuông, màu đỏ được ưa chuộng nhất vì có vị ngọt đậm, hương thơm dịu và giá trị dinh dưỡng cao hơn so với các màu khác như xanh hay vàng.

Về đặc điểm hình thái ớt chuông đỏ:

Hình dáng tròn hơi vuông, bốn múi rõ rệt, vỏ quả dày, căng bóng và giòn. Khi còn non, quả có màu xanh lục, đến giai đoạn chín hoàn toàn thì chuyển sang màu đỏ tươi rực rỡ. Trọng lượng trung bình mỗi quả khoảng 150–250 gram, có thể lớn hơn tùy giống. Thịt quả dày, giòn, ngọt và hoàn toàn không cay (0 SHU trên thang Scoville). Bên trong chứa nhiều hạt màu vàng nhạt, được bao bọc bởi màng trắng ở phần cuống.

Về hương vị và công dụng, ớt chuông đỏ có vị ngọt dịu và hương thơm đặc trưng, có thể ăn sống trong salad, nướng, xào, nấu súp, hoặc nhồi nhân. Khi được nấu chín, ớt chuông đỏ tiết ra vị ngọt tự nhiên và màu sắc bắt mắt. Đặc biệt, loại ớt này rất giàu vitamin C (cao gấp 3 lần cam), cùng với vitamin A, B6, kali, chất xơ và chất chống oxy hóa như lycopene, giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ tim mạch và làm đẹp da.

Quả ớt chỉ thiên

Quả ớt chỉ thiên có tên khoa học là Capsicum frutescens, cùng loài với ớt hiểm Thái và ớt Siling Labuyo của Philippines. Cái tên “chỉ thiên” xuất phát từ đặc điểm đặc trưng của giống này, quả mọc thẳng đứng hướng lên trời, khác với hầu hết các giống ớt khác có quả rủ xuống. Ớt chỉ thiên thường được trồng ở các vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Về đặc điểm hình thái

Cây ớt chỉ thiên có thân nhỏ, phân cành nhiều, cao trung bình từ 40–70 cm. Lá cây thuôn nhỏ, màu xanh đậm, hoa trắng mọc đơn ở nách lá. Quả ớt có dạng thuôn dài, nhọn ở đầu, chiều dài trung bình khoảng 3–5 cm, khi non có màu xanh, khi chín chuyển sang đỏ tươi rất bắt mắt. Bên trong quả chứa nhiều hạt nhỏ màu vàng nhạt, phần màng trắng gần cuống là nơi tập trung capsaicin, hợp chất tạo vị cay nồng.

Về độ cay và công dụng, ớt chỉ thiên có độ cay trung bình đến cao, nằm trong khoảng 50.000–100.000 đơn vị Scoville (SHU). Vị cay mạnh, thơm đặc trưng khiến nó được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực châu Á – đặc biệt trong các món nước chấm, muối ớt, mắm ớt, hoặc dùng để xào, kho, nướng nhằm tăng hương vị kích thích vị giác. 

Giải đáp thắc mắc về quả ớt

Phần cay nhất của quả ớt là gì? 

Phần cay nhất của quả ớt không phải là hạt, như nhiều người vẫn nghĩ, mà chính là màng trắng bên trong quả – còn gọi là vách ngăn hoặc nhau quả (tiếng Anh: placenta).

Trong màng trắng này chứa hàm lượng capsaicin rất cao. Capsaicin là hợp chất hóa học thuộc nhóm alkaloid, có tác dụng kích thích các thụ thể đau và nóng trên lưỡi, khiến ta cảm nhận được vị cay rát. Hạt ớt chỉ dính capsaicin do tiếp xúc trực tiếp với màng trắng, nên khi ăn cả hạt, người ta cảm thấy cay hơn, nhưng thực chất hạt không tự sinh ra chất cay.

Quả ớt tiếng trung là gì?

Quả ớt tiếng Trung: 辣椒 (là jiāo)

Quả ớt tiếng nhật là gì?

Quả ớt tiếng Nhật: 唐辛子 (とうがらし – tōgarashi)

Quốc gia có hình quả ớt tên là gì?

Chile là quốc gia hình quả ớt, có lãnh thổ kéo dài theo chiều dọc và hẹp chiều ngang, nằm dọc theo bờ biển phía tây của Nam Mỹ.

Như vậy, bài viết trên đã tổng hợp cơ bản về quả ớt cay nhất thế giới và các thông tin khác liên quan đến loại quả đặc biệt này. Qua đó, chúng ta có thể thấy rằng ớt không chỉ là một gia vị quen thuộc trong ẩm thực toàn cầu, mà còn là nguồn dinh dưỡng và dược liệu quý giá. Dù mang đến hương vị cay nồng khó quên, ớt vẫn luôn đóng vai trò quan trọng trong văn hóa ẩm thực, nông nghiệp và đời sống của con người ở nhiều quốc gia trên thế giới.